اسپیتزر و کشف ستاره ی نوزاد

تصویری تازه از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا، ستاره ای نوزاد را در فاصله ی 1140 سال نوری از

 زمین نشان

 می دهد که در حال دمیدن در دو "حباب" عظیم است. 

تصویری تازه از تلسکوپ فضایی اسپیتزر (Spitzer Space Telescope) ناسا (NASA)، ستاره­ای نوزاد را در فاصله­ی 1140 سال نوری از زمین نشان می­دهد که در حال دمیدن در دو "حباب" عظیم است. اما این ستاره­ی کودک که HH 46/47 نام دارد، برای باد کردن حباب­ها در فضای بیرون نه از آدامس بادکنکی بلکه از فوران­های قدرتمندی از گاز استفاده می­کند.

 

 در این تصویر پردازش شده از تلسکوپ فضایی اسپیتزر، ستاره­ی نوزاد HH 46/47 در حال دمیدن دو "حباب" بزرگ

 دیده می­شود. این ستاره 1140 سال نوری از زمین فاصله دارد. (برای دیدن تصویر بزرگ­تر روی عکس کلیک کنید.)

 NASA/JPL-Caltech

 

در مرکز تصویر استپیتزر می­توان ستاره­ی خردسال را به صورت نقطه­ای سفید دید. دو حباب به صورت پوسته­های بیضوی توخالی از ماده­ی سبزآبی رنگ نشان داده شده­اند که از ستاره به بیرون گسترده شده. باریکه­های سبز رنگ در تصویر نشانگر گاز هیدروژن ملکولی گرم است در حالی که ته رنگ آبی، حاصل پراکنش نور ستاره در غبار گرداگرد ستاره است.

 

این حباب­ها هنگامی تشکیل شدند که فوران­های قدرتمندی از گاز که با سرعت 200 تا 300 کیلومتر بر ساعت در حرکت بودند، با ابرهای گازی کیهانی که HH 46/47 را دربرداشتند، برخورد کردند. لکه­های قرمز رنگ در انتهای هریک از حباب­ها، نشانگر حضور گاز گوگرد و آهن­ در جایی­اند که فوران­های باریک ستاره هم­اکنون در حال برخورد رو در رو با ابرهای گازی کیهانی و مواد غباری هستند.

 

به گفته­ی تانگاسمی ولوسامی (Thangasamy Velusamy) از آزمایشگاه جت پیشرانه ناسا (NASA  Jet Propulsion Laboratory) در پاسادنای کالیفرنیا (Pasadena, Calif )، ستارگان نوزاد و قرص­های تشکیل سیاره­ای بالقوه­ی آنان با متوقف ساختن و جذب گاز و غبار پیرامون به وسیله­ی گرانش، رشد می­کنند. گمان دانشمندان بر این است که وقتی ستاره­ی نوزاد مرکزی، بادها و فوران­های قدرتمندی ایجاد می­کند که مواد پیرامونی را می­پراکنند، این قرص­ها از توقف باز می­ایستند.

 

ولوسامی می­گوید: "استپیتزر می­تواند از این فوران­ها و بادها، در پرتوی فروسرخ تصویربرداری کرده و به ما در فهم جزییات این پدیده، یاری برساند."

 

برای اخترشناسانی که می­دانند دنبال چه چیزی بگردند، ابزارهای فروسرخ فوقِ حساس استپیتزر، وسیله­ای عالی است تا ستارگان جوانِ پوشیده در ابرهای ضخیمِ غبار کیهانی و گاز را مطالعه و اطلاعاتی درباره­ی رشد آنان آشکار کنند. ولوسامی با این حال خاطرنشان کرد که غالباً رسیدن به تصوری روشن و باجزییات از ستارگان نوزاد و "مشکلات رشد" آنان برای خیلی­ها دشوار است.

 

وی گفت: "وقتی در یک تلسکوپ ستاره­ای را می­نگرید، تصویر ستاره به اندازه­ای معلوم تار می­شود و هرچه تلسکوپ کوچک­تر باشد، این تاری بیشتر است."

 

دانشمندان در آزمایشگاه جت پیشرانه، JPL، برای رفع این عدم وضوح، روش پردازش تصویر پیشرفته­ای را برای داده­های اسپیتزر توسعه داده­اند که واهم­پیچی Hi-Resـ(Hi-Res deconvolution) نام دارد. این پردازش، تاری را کاهش می­دهد و تصویر را واضح­تر و تمیزتر می­کند تا دانشمندان بتوانند تابش­های اطراف ستارگانِ در حال شکل­گیری را با جزییات بیشتری ببینند. وقتی ولوسامی و گروهش این روش را روی تصویر اسپیتزر از HH 46/47 اجرا کردند، توانستند بادهای ستاره و فوران­هایی از گاز را مشاهده کنند که در حال حفر این حباب­های آسمانی­اند.

 

به گفته­ی ویلیام لَنجر (William Langer) از JPL، این تصویر به دانشمندان کمک می­کند تا تعیین کنند که از میان بسیاری مکانیسم­های مختلف، کدام یک باعث ایجاد بادها و فوران­های ستارگان نوزاد می­شود.

 

این تصویر فروسرخ، مرکب از سه رنگ است با داده­هایی در طول موج 6/3 میکرون که با رنگ آبی نمایانده شده و 5/4 و 8/5 میکرون که با رنگ سبز و 24 میکرون که با رنگ قرمز نمایانده شده­اند.

 

این مقاله درباره­ی HH46/47 که توسط ولوسامی، لَنجر و کِنِت مارش (Kenneth Marsh) ــ همگی از JPL ــ نوشته شده است، در شماره­ی اکتبر نشریه­ی اخترفیزیک (Astrophysical Journal Letters) منتشر شد.