در فوران نهم آوریل، خورشید حبابی از گرما را به صورت گاز یونیزه شده به سمت منظومهی شمسی پرتاب کرد. انفجار با جزئیاتی بیسابقه به وسیلهی مجموعهای از فضاپیماها مشاهده شد. |
|
در فوران نهم آوریل، خورشید حبابی از گرما را به صورت گاز یونیزه شده به سمت منظومهی شمسی پرتاب کرد. انفجار با جزئیاتی بیسابقه به وسیلهی مجموعهای از فضاپیماها مشاهده شد.
این جزئیات ویژگیهای جدیدی را که با کامپیوتر پیشبینی شده بود اما مشاهدهی آنها در تجربه مشکل بود، آشکار کرد.
چنین فورانهایی که «فوران تاجی خورشیدی»(CME: Coronal Mass Ejection) نامیده میشوند، به صورت دورهای اتفاق میافتند و اگر به سوی زمین باشند تهدیدی بالقوه برای فضانوردان و ماهوارهها بهحساب میآیند. ستارهشناسان این فورانها را با امید دستیابی به توانایی پیشبینی آنها و پیشبینی شرایط خطرناک در فضا مطالعه میکنند. فوران تاج خورشیدی نهم آوریل، آنگونه که از زمین مشاهده شد، در لبهی خورشید رخ داد. در نتیجه درخشش پرتوهای گاما (زبانهی خورشیدی) که با وقوع CME هم زمان است، از دید پنهان شد و فضاپیمای مشاهدهگر خورشید را بیش از حد معمول قادر به آشکارسازی و کشف ساختارهای کمنور ساخت.
«اد دلوکا»(Ed DeLuca) میگوید:" مشاهداتی از این قبیل بسیار نادر است." او یکی از اخترشناسان مؤسسهی اسمیتسونی(مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونی) است که هماکنون این یافتهها را در جلسهی مطبوعاتی ارائه میکند.
با به کارگیری تلسکوپ پیشرفته پرتوی گامای اسمیتسونی(XRT) داخل فضاپیمای هینود، ماهوارهی مشاهدهگر خورشید، اخترشناسان یک ساختار مغناطیسی مارپیچی را مشاهده کردند. این ساختار مارپیچی هنگامی که خورشید را ضمن وقوع فوران ترک میکند، باز میشود (از شکل مارپیچی خارج میشود). این باز شدن میتواند هنگامی که میدان مغناطیسی از حالت پیچخوردگی زیاد به حالتی با تاب کمتر میرود، انرژی آزاد کند و از این طریق فوران را قویتر میکند.
چند ساعت بعد، تلسکوپ XRT جریانی از ماده را به طرف صفحهی تلسکوپ آشکار کرد که به صورت خطی قابل رویت بود. در واقع شیئی که به عنوان صفحهی شناور در لبه دیده میشود، صفحهی جاری، صفحه گازی نازک و باردار شده است. در این صفحه خطوط میدان مغناطیسی متقابل یکدیگر را طی فرآیندی که اتصال مجدد مغناطیسی نامیده میشود، نابود میکنند. ادامهی مشاهدات XRT نشان داد میدانهای مغناطیسی ساعتها پس از فوران به سمت این صفحه جریان دارند. در ابتدا به سمت صفحه و سپس به سمت پایین و سطح خورشید حرکت میکنند.
با وجود اینکه مدلهای کامپیوتری CME چنین حرکتهای خطوط میدان مغناطیسی را پیش بینی میکنند، اما تاکنون مشاهدهی آنها به صورت تجربی دشوار بوده است. موقعیت یکتای این فوران بر لبهی خورشید به اخترشناسان امکان اندازه گیری دقیق این حرکتها را داد.
اخترشناسان هم چنین تخمین زدهاند که دمای این صفحه بین 8/2 تا 10 میلیون درجهی سانتیگراد است که با اندازه گیریهای قبلی، به وسیلهی طیفسنج ماورای بنفش تاجنگار فضاپیمای سوهو، در لایههای بالاتر تاج توافق دارد.
این مشاهدات هماکنون در نشست اتحادیهی ژئو فیزیک آمریکا در حال بحث و بررسی است. قرار است کارگاهی برای بررسی دقیق یافتههای تلسکوپ XRT ماهوارهی هینود و دیگر مشاهدات این واقعه به وسیلهی TRACE، STEREO RHESSI، SOHO و سایر ابزارهای هینود برگزار شود. جمعآوری چنین اطلاعاتی امکان ایجاد تصویری کاملتر از منبع و تحول CMEها را فراهم میکند.