آسمان بالای سر ما پر از ماهوارههایی است که هر کدامشان در حال انجام یک مأموریت خاص هستند: ماهوارههای GPS که برای موقعیتیابی (ناوبری) استفاده میشوند، ماهوارههای مخابراتی، ماهوارههای تلویزیونی، ماهوارههای هواشناسی، ماهوارههای تحقیقاتی و ... این ماهوارهها دارای ابعاد مختلفی (از حدود 1 متر تا بیش از 10 متر) هستند و در ارتفاعهای مختلفی نسبت به زمین قرار گرفتهاند. بعضی از این ماهوارهها را که ابعاد نسبتاً بزرگی دارند و در ارتفاع پایینی قرار دارند. اگر هوا تمیز باشد، میتوانیم با چشم غیرمسلح ببینیم. برای آگاه شدن از اینکه ماهوارههای قابل رؤیت از زمین، در چه زمانی و در چه زاویهای از آسمان محل زندگی شما عبور میکنند، کافی است به سایت زیر سری بزنید:
http://www.heavens-above.com
اما قبل از مراجعه به این سایت، لازم است تا با برخی مفاهیم مربوط به «رصد» آشنا بشوید.
زاویه با شمال و زاویه با افق «زاویه با شمال» (یا Azimuth) و «زاویه با افق» (یا Altitude) دو زاویهای هستند که برای رصد یک ستاره یا هر جسم دیگری در فضا مورد نیاز است. برای دیدن جسمی که زاویههای آن مشخص است، ابتدا رو به شمال بایستید. سپس به اندازهی زاویهی Azimuth به سمت راست بچرخید (این زاویه ممکن است از 180 درجه هم بیشتر باشد). سپس سرتان را به اندازهی زاویهی Altitude نسبت به افق بالا بیاورید. در شکل زیر مثالی از رصد یک شیء آسمانی که در زاویهی Azimuth حدود 45+ و زاویهی Altitude حدود 45+ درجه قرار دارد نشان داده شده است.

شما در هر موقعیت جغرافیایی که ایستاده باشید، با دانستن زوایای Azimuth و Altitude جسم آسمانی مورد نظر نسبت به محل خودتان، میتوانید به راحتی آن را رصد کنید.
حالا برای استفاده از سایتی که گفتیم مراحل زیر را طی کنید: 1. به آدرس http://www.heavens-above.com مراجعه کنید.

2. موقعیت جغرافیایی محلی را که در آن هستید، وارد کنید. برای این کار اگر طول و عرض جغرافیایی محل خود را نمیدانید، میتوانید به راحتی از بانک اطلاعاتی سایت استفاده کنید. روی گزینهی Select کلیک کنید.

صفحهای باز میشود که در آن نام تمام کشورها آمده است. با کلیک کردن روی نام کشور (مثلاً Iran) صفحهی دیگری باز میشود. با وارد کردن نام شهر خود (مثلاً Tehran یا Rasht) و زدن Enter موتور جستجوی سایت فعال میشود و موقعیت جغرافیایی شهر شما را از بانک اطلاعاتیاش، بازیابی میکند. به عنوان مثال اگر شهر Tehran را جستجو کرده باشید، به چنین نتایجی میرسید:
(Latitude به معنای عرض جغرافیایی، Longitude به معنای طول جغرافیایی و Elevation به معنای ارتفاع از سطح دریا است) 3. با کلیک کردن روی گزینهی مورد نظر، صفحهی دیگری باز میشود که حاوی اطلاعات مختلفی در مورد ماهوارههای قابل رؤیت از محل زندگی شماست. در این صفحه، موقعیت ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) نیز در همان لحظه نمایش داده میشود.

4. با کلیک کردن روی نام یکی از ماهوارههایی که در بخش Satellites آمده، میتوانید اطلاعات لازم برای رصد آن را تا 10 روز آینده به دست آورید. برای مثال روی ISS کلیک کنید.

با این کار صفحهی جدیدی باز میشود که در آن جدولی شبیه به جدول زیر است:
Date |
Mag |
Starts |
Max. Altitude |
Ends |
Time |
Alt. |
Az. |
Time |
Alt. |
Az. |
Time |
Alt. |
Az. |
03 Jan |
-0.9 |
18:15:03 |
10 |
NW |
18:17:52 |
57 |
NE |
18:18:39 |
38 |
E |
04 Jan |
0.9 |
18:37:21 |
10 |
WNW |
18:39:56 |
31 |
SW |
18:41:38 |
17 |
S |
05 Jan |
-0.8 |
17:24:21 |
10 |
NW |
17:27:06 |
53 |
NE |
17:29:53 |
10 |
ESE |
06 Jan |
1.0 |
17:46:32 |
10 |
WNW |
17:49:08 |
33 |
SW |
17:51:44 |
10 |
SSE |
13 Jan |
3.0 |
06:03:14 |
10 |
SE |
06:04:02 |
11 |
SE |
06:04:51 |
10 |
ESE |
در این جدول، زمانهایی که ISS از محل زندگی شما مشاهده میشود، نمایش داده شده است. به طور مثال (سطر آخر جدول فوق)، این ایستگاه فضایی در تاریخ 13 ژانویه، از ساعت 06:03:14 تا 06:04:51 از تهران قابل مشاهده است. بر اساس اطلاعات این جدول، ISS در تاریخ مذکور در ابتدا از سمت جنوب شرقی آسمان و در زاویه با افقِ 10 درجه قابل رؤیت بوده و در مدتی حدود 5/1 دقیقه به سمت شرق حرکت میکند.
نمادهایی که در این جدولها استفاده میشوند و معنای آنها : N شمال E شرق W غرب S جنوب NE شمال شرقی NW شمال غربی NNE بین شمال و شمال شرقی NEE بین شرق و شمال شرقی |