کاسینی و ماموریت اضافی که دوسال طول می کشد

«کاسینی» که خود را برای یک ماموریت اضافی دو ساله آماده می‌کند،

قرار است به دو هدف مهم خود که اقمار «تیتان»

 و «انسلادوس» سیاره کیوان هستند، نزدیکتر شود.

رقابت دانش آموزان برسر کاسینی و زحل

رقابت دانش آموزی برای کنترل فضاپیمای کاسینی

دانش آموزان با شرکت در رقابت "دانشمند یک روزه" می توانند بخت خود را برای کنترل فضاپیمای کاسینی بیازمایند.

 

قمر میماس در حال بیرون آمدن از پشت سیاره زحل

دانشمندان و دست اندرکاران فضاپیمای کاسینی به مناسبت دهمین سال ارسال این فضاپیما به فضا اقدام به برگزاری رقابتی دانش آموزی به نام "دانشمند یک روزه" کرده اند. دانش آموزان با ارسال مقاله ۵۰۰ کلمه ای خود، در مورد یکی از چهار سوژه ای که فضاپیمای کاسینی می تواند در روز جمعه ۹ آذر ۱۳۸۶ عکاسی کند، خواهند توانست در این رقابت شرکت کنند.

رقابت به این شکل است که دانشمندان، چهار سوژه ای را که فضاپیمای کاسینی می تواند در روز ۹ آذر ۱۳۸۶ عکاسی کند را شبیه سازی کرده اند. حال از دانش آموزان می خواهند که مقالات خود را درباره ارجحیت یک سوژه بر سه سوژه دیگر ذکر کنند. در ضمن بایستی علل انتخاب آن سوژه نسبت به دیگر سوژه ها، بر اساس ارجحیت میزان اطلاعات علمی بدست آمده و همچنین در نظر گرفتن ارزش هنری آن عکس باشد.

در صورت برگزیده شدن مقاله ارسالی، کنترل این فضاپیما در نهم آذر برای عکس برداری از سوژه مورد نظر به گروه دانش آموزان برگزیده داده می شود و آن گروه برای یک روز دانشمند کاسینی خواهند شد. در آن زمان فضاپیمای کاسینی در فاصله یک و نیم میلیون کیلومتری از زحل قرار دارد و با سرعت ۴.۳ کیلومتر در ثانیه به سوی زحل در حرکت است.

حلقه های زحل و اقمار بیشمار آن

این همان وضعیتی است که دانشمندان کاسینی همیشه با آن روبرو اند، امکان عکاسی از یک سوژه خاص از بین چند سوژه؛ اینکه کدام سوژه برای عکاسی از اهمیت بالاتر برخوردار است، مناظره ی همیشگی این دانشمندان را شکل می دهد. البته دانشمندان سریعاً هم به توافق می رسند.

به سبب اعلام مسئولین این رقابت مبنی بر عدم امکان شرکت دانش آموزان خارج از ایالات متحده در این رقابت، وبگاه نجوم از اطلاع رسانی این رقابت خودداری کرد تا اینکه مکاتبات ما با مرکز پیشرانش موشک(JPL) نتیجه داد. بر اساس اعلام مرکز پیشرانش موشک که مجری این طرح است، به سبب موانع فنی و بالارفتن حجم کار در صورت جهانی بودن این رقابت، این سازمان نمی تواند در سطح جهانی، رقابت را برگزار کند. اما با اعلام خرسندی از پیگیرهای به عمل آمده به ما این فرصت را داد، که همچنون نهادی در انگلستان عمل کنیم تا دانش آموزان ایرانی نیز بتوانند در این رقابت شرکت کنند.

قمر پرومتئوس و حلقه F سیاره زحل

بنابر طرح پیشنهادی آن ها وبگاه نجوم مقالات را دریافت و داوری می کند و بهترین مقالات هر سوژه را برای داوری به مرکز پیشرانش موشک ارسال خواهد کرد. به این ترتیب هم دانش آموزان ایرانی در این رقابت شرکت می کنند و هم مرکز پیشرانش موشک با حجم به مراتب کمتری از مقالات مواجه می شود. لازم به یادآوری است، مقالاتی که مستقیماً و به صورت مستقل، از خارج ایالات متحده به این مرکز ارسال می شوند، مورد داوری قرار نمی گیرند.

نحوه ارسال مقاله برای وبگاه نجوم:

۱. مقالات در دو رده متعارف سنی راهنمایی و دبیرستان مورد داوری قرار می گیرند. در هر رده جداگانه برگزیده خواهیم داشت.
۲. مقاله بایستی(حداکثر) ۵۰۰ کلمه ای و به زبان انگلیسی باشد.
۳. مقالات را فقط به پست الکترونیکی ماهنامه نجوم بفرستید، درغیر این صورت امکان شرکت در رقابت میسر نخواهد بود.
۴. آخرین مهلت ارسال مطالب ساعت ۲۴:۰۰ پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۳۸۶ است.

قمر تتیس زحل و آبگیر برخوردی ادیسه آن

۵. برای نوشتن مقاله درباره این رقابت از پیوندهای زیر استفاده کنید:

خبر رسمی "دانشمند یک روزه"

بخش زحل مرکز پیشرانش موشک

بخش مربوط به این رقابت در وبگاه ناسا

۶. فقط مسئولیت انتخاب و ارسال مقالات برگزیده در ایران بر عهده وبگاه نجوم است و ما در برابر انتخاب نهایی این مقالات هیچ گونه مسئولیتی نداریم.

زحل و اصوات آن

اصواتی جالب از زحل

صدای شفق‌های قطبی و میدان‌های مغناطیسی زحل و بادهای سطح بزرگ‌ترین قمر این سیاره، تیتان، را بشنوید.

 

 

بیشتر این صداها٬ صداهای ضبط شده نیستند. بلکه نتیجه‌ی تبدیل داده‌های غیر صوتی نظیر اندازه گیری میدان‌های مغناطیسی به صدا به وسیله‌ی رایانه هستند.

اصوات بدست آمده نسبتا عجیب هستند. یکی از این اصوات که به وسیله‌ی مغناطیس سنج فضاپیمای کاسینی از نزدیکی انسلادوس٬ قمر زحل٬ بدست آمده است صدایی شبیه به برخاستن و فرود سفینه‌ی فضایی بیگانه‌ای را در گوش تداعی می کند. در حقیقت این مغناطیس‌سنج نوسانات میدان‌های مغناطیسی را که ناشی از حضور ذرات باردار اطراف کاسینی است، ضبط می‌کند.

دو فایل دیگر که از امواج رادیویی آشکار شده مرتبط با شفق های قطبی در جو زحل بدست آمده است، بسیار جالب هستند. به نظر می‌رسد این اصوات کم و بیش شبیه به صدای تفنگ های لیزری در فیلم‌های علمی- تخیلی است!

یکی از فایل‌ها از ضبط واقعی میکروفونی متصل بر تجهیزات فرود هویگنس بدست آمده است. این میکروفون صدای بادها را در هنگام فرود کاوش‌گر بر سطح قمر تیتان ضبط کرده است.

منبع: وبلاگ نیوساینتیست

کاسینی خطرناک ترین ماموریت

کاسینی در یکی از مهمترین ماموریت های خود در سال 2008 به نزدیکی سطح انسلادوس می رود و ممکن است یخ فشان های عظیم این قمر دستگاه های حساس فضاپیما را با مشکل مواجه کنند .

انسلادوس قمر زحل ، یکی از اسرار آمیز ترین قمر های منظومه شمسی است که هنوز دانشمندان موفق به حل بسیاری از معماهای آن نشده اند . یکی از این معماها که مدتهاست ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده ، یخ فشان های عظیم این قمر است . عاملی باعث گرم شدن انسلادوس و در نتیجه ایجاد یخ فشان و آبفشان های عظیم در این قمر می شود ، ذرات یخ آبی که از این یخ فشان ها فوران می کند به مدار زحل می رود و گاهی نیز به حلقه های زحل می پیوندد. ناسا تصمیم دارد تا در سال 2008 دوباره کاسینی را به سمت این قمر هدایت کند و تحقیقات خود را بر روی این این قمر ادامه دهد ، با توجه به اینکه کاسینی این بار باید از میان ذرات فوران کرده از یخ فشان ها به سمت انسلادوس حرکت کند ، مهندسان ناسا نگران هستند که مبادا برخورد کاسینی با این ذرات باعث صدمه دیدن دستگاه های حساس فضاپیما شود . در 12 مارس 2008 کاسینی از فراز انسلادوس عبور خواهد کرد و در این عبور تنها 100 کیلومتر با سطح این قمر فاصله خواهد داشت .این عبور یک فرصت استثنایی برای دانشمندان محسوب می شود . دانشمندان می توانند به کمک کاسینی ترک های اطراف قطب جنوب انسلادوس موسوم به نوار ببر را به طور کامل بررسی کنند و از طرفی برای همیشه به جواب این سوال مهم پی ببرند که منشا این یخ آب ها در انسلادوس کجاست ؟ این عبور نزدیک هرچند می تواند فرصت فوق العاده ای را برای دانشمندان فراهم کند اما برای فضاپیمای کاسینی خطرناک محسوب می شود زیرا کاسینی باید از میان یخ فشان ها عبور کند . برخی از دانشمندان نگرانند که برخورد ذرات یخ باعث آسیب رساندن به دستگاه های بسیار حساس کاسینی شود . دانشمندان تا کنون توانسته اند با استفاده از طیف نگار ماورای بنفش کاسینی میزان این ذرات و تراکم آن ها در زمان انجام ماموریت پیش بینی کنند. مطابق این پیش بینی احتمال برخورد ذرات با کاسینی 1 ذره از 500 ذره می باشد ، هرچند این پیش بینی امیدوار کننده است اما بازهم نگرانی ها ادامه دارد زیرا اگر اندازه ذره برخود کننده بزرگ باشد می تواند برای همیشه کاسینی را با مشکل موجه کند و این موضوع دوباره ریسک ماموریت را بالا می برد.

کاسینی و یخ فشان های نگران کننده

یخ‌فشان‌ها خطری برای کاسینی ندارند

بررسی‌ها نشان می‌دهد که گذر هیجان انگیز کاسینی از فراز قمر انسلادوس و عبور آن از میان ذرات یخ٬ خطری برای این فضاپیما ایجاد نخواهد کرد.

 

 

اخترشناسان و دانشمندان علوم سیاره‌ای بی‌صبرانه منتظر دیدار فضاپیمای کاسینی و قمر انسلادوس هستند. اواخر اسفند امسال٬ فضاپیمای کاسینی از فاصله‌ی ۱۰۰ کیلومتری انسلادوس٬ یکی از اقمار جالب و شگفت انگیز زحل٬ خواهد گذشت.

اما این گذر نگرانی‌هایی را در پی دارد. انسلادوس یخ‌فشان‌هایی دارد که ذرات یخ تا فاصله‌ی صدها کیلومتر در فضا پرتاب می‌کنند. آیا گذر فضاپیمای کاسینی از داخل این ذرات یخ می‌تواند خطری برای آن به وجود آورد؟

بنا به گفته ی «لری اسپوزیتو»(Larry Esposito) ٬ مسئول طیف نگار فرابنفش کاسینی٬ چنین امری ممکن نیست. او می‌گوید بررسی تصاویر فرابنفش نشان می‌دهد که ذرات یخی که به بیرون پرتاب می‌شود کوچک‌تر از آن است که باعث آسیب دیدن کاسینی شود.

دانشمندان مشتاقانه منتظر نزدیک‌ترین گذر کاسینی از فراز انسلادوس٬ قمر شگفت انگیز زحل٬ هستند تا بتوانند جوابی برای سوالات خود٬ درباره‌ی پدیده‌های عجیب سطح این قمر پیدا کنند.

منبع: sky and telescope

چاندرا و زحل

چاندرا و برق حلقه های کیوان

تصاویر ارسالی از رصدخانه اشعه ایکس چاندرا درخشش و تلألو حلقه های زحل را در طول موج اشعه ایکس آشکار کرد...   چاندرا و برق حلقه های کیوان   تصاویر ارسالی از رصدخانه اشعه ایکس چاندرا درخشش و تلألو حلقه های زحل را در طول موج اشعه ایکس آشکار کرد. تصاویر ارسالی از رصدخانه اشعه ایکس چاندرا درخشش و تلألو حلقه های زحل را در طول موج اشعه ایکس آشکار کرد (نقاط آبی رنگ دراین تصویر مرکب مرئی-اشعه ایکس) . منبع احتمالی این پرتو افشانی فلورسانس است که به همراه برخورد اشعه های ایکس خورشیدی با اتمهای اکسیژن در مولکول های آب ( که به وفور در حلقه های یخی وجود دارند ) سبب می شوند . همانطور که در تصویر نشان داده شده است اشعه های ایکس بیشتر از حلقه B ساطع می شوند .حلقه ای که 25000 کیلومتر پهنا و 40000 کیلومتر با سطح زحل فاصله دارد ( همان حلقه درخشان و سفید درونی در تصویر ) . مدارکی چند نیز از وجود تمرکزی از اشعه های ایکس در سمت صبح زده آن حکایت می کند (سمت چپ که عروه شرقی زحل هم نامیده می شود ) . شرحی مقبول درباره این تمرکز و غلظت این است که آشعه های ایکس با عواض نوری بنام چرخ پره ها در هم می آمیزند که تاحد زیادی به چگالی حلقه B محدود می شوند و اغلب در سمت صبح زده رویت می شوند . چرخ پره ها که به صورت سایه های شعاعی در حلقه ها ظاهر می شوند مقتضی ابرهای ناپایدار ذرات غبار-یخ هستند که از سطح حلقه جدا شده و نوعاً یک ساعت یا قبل از آن ناپدید می شوند . چرخ پره ها با برخورد شهابواره ها به سطح حلقه ها به راه می افتند که بیشتر دربازه نیمه شب ها تا ساعات اولیه صبح اتفاق می افتند چون در طول این پریود سرعت نسبی گذر حلقه ها از میان یک ابر شهابواره ای بیشتر خواهد بود . درخشندگی بیشتر اشعه ایکس در صبح زود می تواند ناشی از فلورسانس اضافی خورشیدی از ابرهای یخی ناپایدار باشد که چرخ پره ها را تولید می کنند . این تفاسیر همچنین می تواند به عنوان سلسله رصدهای دیگر چاندرا از زحل به حساب آید و این که چگونه درخشندگی اشعه ایکس حلقه ها در طول یک هفته تغییر می کند جرئی از رصدهای آتی خواهد بود .

زحل و ۶۰ قمر

دوستداران زحل زیباترین سیاره منظومه شمسی

شصتمین قمر این سیاره هم کشف شد

منجمان موفق به یافتن یک قمر جدید در مدار       کیوان شده اند که به این ترتیب شمار آنها را به   60 افزایش می دهد. این جسم در یک رشته عکس که توسط دوربین های فضاپیمای کاسینی برداشته شد کشف شده است. این فضاپیما از چند سال قبل مشغول مطالعه کیوان بوده است. محاسبات اولیه حاکی از آن است که قطر این قمر تازه تقریبا دو کیلومتر است و مدار آن میان دو ماه دیگر کیوان به نام های متون Methone و پالین Pallene قرار دارد. تیم مسئول تصاویر کاسینی که جسم تازه را یافته گفت که احتمال افزایش قمرهای کیوان هنوز وجود دارد. خانواده تازه قمر تازه در عکسی که در روز 30 ماه مه 2007 گرفته شده به صورت یک نقطه کمرنگ جلوه می کند. پروفسور کارل موری از اعضای تیم تصاویر کاسینی از دانشگاه لندن در کوئین مری گفت: "پس از آنکه این شیء خیلی کمرنگ ردیابی شد، ما دست به جستجوی وسیعی در همه عکس های کاسینی زدیم و توانستیم آن را جاهای دیگر هم ردیابی کنیم." تصور می شود که این قمر نیز مانند خیلی دیگر از اقمار کیوان عمدتا از یخ و سنگ تشکیل شده باشد. نزدیکی مدار این جرم به "متون" و "پالین" حاکی از آن است که این سه قمر احتمالا تشکیل دهنده خانواده ای از اقمار هستند. پروفسور موری افزود: "طبیعتا ما به جستجو برای یافتن قمرهای بیشتر در این خانواده با استفاده از دوربین های کاسینی ادامه خواهیم داد." قمر تازه که از سوی کاشفان آن "فرانک" Frank لقب گرفته هنوز رسما نامگذاری نشده است. تصمیم در این باره به عهده اتحادیه بین المللی منجمان خواهد بود. پروفسور موری گفت: "منظومه کیوان با آن گنجینه های پنهانی که هرچه دقیقتر نگاه می کنیم بیشتر کشفشان می کنیم همچنان کنجکاوی ما را بر می انگیزد و ما را حیرتزده می کند." 'سفر حماسی' ماموریت کاسینی-هویگنز که حاصل همکاری آژانس های فضایی آمریکا (ناسا)، اروپا (اسا) و ایتالیا (آسی) است در سال 1997 راهی ماموریت خود به سوی کیوان شد. کاوشگر کاسینی در سال 2004 به مقصد رسید و واحد هویگنز که سوار بر کاسینی بود در سال 2005 بر تایتان، بزرگترین قمر این سیاره گازی، فرود آمد. پروفسور کیت میسون مدیر شورای علوم و فناوری بریتانیا گفت: "شگفت زده می شویم وقتی یادمان می آید زمانی که کاسینی راهی سفر حماسی خود به سوی کیوان در سال 1997 شد، تنها 18 قمر آن را می شناختیم." "از آن زمان تاکنون، از طریق مشاهدات با کمک تلسکوپ های زمینی و فضاپیمای کاسینی، 42 قمر دیگر شناسایی شده است."

زحل و وستا

تصویر روز از دنیای آسمان و نجوم

زحل و وستا در کنار یکدیگر

عکس از کاسینی

زحل و قمر هیپریون

دنیای متخلخل هیپریون

دانشمندان پروژه کاسینی اطلاعات جدیدی درباره ظاهر

 

غیرعادی هیپریون (یکی از قمرهای زحل) بدست آوردند. این

 

 اطلاعات شامل دهانه ها و گودال های فنجان مانند این قمر نیز

 

 می شود.

 

دانشمندان پروژه کاسینی اطلاعات جدیدی درباره ظاهر غیرعادی هیپریون (یکی از قمرهای زحل) بدست آوردند. این اطلاعات شامل دهانه ها و گودال های فنجان مانند این قمر نیز می شود. این دهانه ها مملو از هیدروکربن هستند و میتوانند دید وسیعی را درباره مواد شیمیایی منظومه شمسی به ما بدهند. مواد شیمیایی که حیات را به وجود آوردند و یا مواد اولیه ای که منظومه شمسی را تشکیل داده اند.
به نظر می رسد یکی از عوامل تعیین کننده در تشکیل ظاهر متخلخل هیپریون چگالی بسیار کم آن است . دانشمندان پروژه با مقایسه عکس ها و اطلاعات بدست آمده از هیپریون طی سه سال گذشته این مطلب را تایید کرده اند.
سطح این قمر پر از دهانه های بزرگ و متوسط است.«دکتر پیتر توماس» (Peter Thomas) از اعضای تیم تحقیقاتی می گوید: «نقشه برداری دقیق از سطح این قمر نشان می دهد که ظاهر عجیب هیپریون به علت تقارب (هماهنگی) برخی عوامل متناوب در آن است.»
از نتایج رویارویی بسیار نزدیک کاسینی و هیپریون در سپتامبر ۲۰۰۵ اندازه گیریهای دقیق جرم و اندازه این قمر بود که نشان داد چگالی این قمر کمی بیشتر از نصف چگالی آب است.

دنیای متخلخل هیپریون

رنگ آبی: یخ آب - رنگ قرمز: یخ دی اکسید کربن (یخ خشک) - رنگ بنفش: آب به علاوه دی اکسید کربن - رنگ زرد: ترکیبی از دی اکسید کربن و ماده ای نامعلوم

«نیکلو ریپاپورت» ( Nicole Rappaport) سرپرست تیم تحقیقاتی می گوید: «پرواز کاسینی در نزدیکی این قمر به ما این امکان را داد تا بتوانیم انحنای مدار کاسینی را اندازه بگیریم. با مقایسه این مقدار با اندازه پیش بینی شده توانستیم محاسبات دقیقی را روی چگالی آن انجام دهیم.»
نخستین تحقیقات در سطح هیپریون گمان ها را به سوی ماده ای تیره برد، به طوریکه همگان بر این باور بودند ماده ای تیره رنگ در درون دهانه های سطح این قمر انباشته شده است، نور خورشید آن ها را گرم می کند و باعث می شود که بیشتر به درون این قمر نفوذ کند. در حالیکه تحقیقات جدید نشان می دهد چگالی کم سیاره و در نتیجه گرانش کم آن باعث می شود شکل دهانه های این قمر با اجرام چگالتر منظومه شمسی متفاوت باشد.
«دال کروکشانک» ( Dale Cruikshank) از دانشمندان علوم سیاره ای ناسا توضیح داد: «مواد اصلی تشکیل دهنده هیدروکربن ها هستند. هیدروکربن ها از اتمهای کربن و هیدروژن تشکیل شده است و در دنباله دارها، شهابسنگ ها و غبار میان ستاره ای نیز یافت می شود. این مواد هرگاه به صورت یخ زده باشند و در معرض نور فرابنفش قرار گیرند مولکول های جدیدی را درست می کنند که در علم زیست شناسی اهمیت بسیار دارند. باید توجه داشت که این به معنی یافتن حیات نیست بلکه نشان دهنده آن است که مواد شیمیایی اساسی برای حیات در کل جهان پراکنده است.»
نقشه برداری از سطح قمر نشان می دهد که در آن آب یخ زده وجود دارد اما آنچه در بررسی های جدید مورد توجه است وجود یخ خشک یا دی اکسید کربن در این قمر است که با پیوندهایی خاص با دیگر مولکول ها و به صورت مخلوط یافت می شود. همچنین در محدوده ای دیگر کریستال های یخ به شکل بلورهای یخ در سطح زمین دیده می شود.
کروکشانک افزود: «یخ های هیپریون به صورت مخلوطی از یخ آب و غبار مواد آلی است و حضور یخ خشک بسیار محسوس. البته باید توجه کرد که یخ این هیدروکربن خالص نیست و با مولکول های دیگر پیوند برقرار کرده است. داده های فضاپیمایی پیشین از دیگر قمرهای زحل و مشتری نیز وجود چنین ترکیباتی را تائید کرده بود به همین دلیل ما تصور می کنیم که دی اکسید کربن طی یک دوره بلند مدت از سطح قمرهای بخار شود اما از طرفی به نظر می رسد دی اکسید کربن با تشکیل پیوند و به صورت یخ زده پایدارتر است.»
«کارولین پروکو» از سرپرستان تیم تحقیقاتی می گوید: «در حال حاضر همگان در صدد پی بردن به فرایند تشکیل سیاره های مختلف هستند و تحقیقات اخیر یکی از نمودهای تجربی این هدف است.»

کلا بوقی روی زحل

   کاسینی و زحل از فاصله ۱.۶میلون کیلو متر

 

 

این نمای زیبا را کاسینی فوریه امسال از فاصله 1.6 میلیون کیلومتری از زحل گرفته است. تصویری حاصل از پردازش های فراوان در طول موج های مختلف. اینک این ارباب حلقه هاست که ما، در حال مشاهده آن هستیم. سیاره ای غولپیکر در فاصله 10 واحد نجومی از ما. این شبها مهمان یک تلسکوپ آماتوری کوچک و یک جفت چشم بیناست ! پس رصد آن را از دست ندهید.                                                            

 

زحل و زیبایی های آن

   زحل زیباترین سیاره آسمان

 

                      موفق باشید

           و همیشه پیروز

مقارنه زیبا

تا چند شب دیگر در آسمان زیبای شب مقارنه  زیبا رخ خواهد داد از دیدن آن غافل نمانید و

حتما ببینید

                    مقارنه زهره با زحل

اگر تا چند شب دیگر به آسمان نگاه کنید

دو سیاره زهره و زحل را به صورت ستاره گانی پرنور مشاهده خواهید کرد. این سیاره در روزهای آینده به یکدیگر نزدیکتر خواهند شد و در شب یکشنبه 10 تیرماه 1386 به نزدیکترین فاصله به یکدیگر خواهند رسید. در این زمان جدایی زاویه ای این دو از یکدیگر 41 دقیقه قوسی خواهد بود. این مقارنه زیبا را از دست ندهید.

نویسنده : خسرو جعفری زاده