خسوف کلی در ایران نداشتیم

 

ظهر سه‌شنبه خسوفی کلی روی داد که هیچ‌کدام از مراحل عبور ماه از سایه و

 نیمسایه زمین در ایران قابل رویت نبود.

 

زمان آغاز و پایان مراحل گرفت عبور ماه از سایه زمین به زمان رسمی ایران

نقشه‌ی رویت‌پذیری خسوف در نقاط مختلف دنیا

برای مشاهده‌ی آخرین تصاویر این خسوف می‌توانید به نشانی اینترنتی http://www.spaceweather.com/eclipses/gallery_28aug07_page2.htm

همان‌طور که مستحضر هستید آندره دانژون اخترشناس فرانسوی قرن گذشته مقیاسی را برای سنجش رنگ خسوف در هنگام گرفت کلی تعیین کرد که به شرح زیر است:

L=0: به معنی خسوفی بسیار تیره که در آن قرص ماه تقریباً ناپدید می‌شود به خصوص در وسط کلیت
L=1: به معنی خسوفی تیره که قرص ماه به رنگ خاکستری یا قهوه‌ای در می‌آید و جزئیات روی آن به زحمت دیده می‌شود
L=2: به معنی خسوفی به رنگ سرخ جگری که بخش مرکزی سایه زمین بسیار تیره و قسمت‌های بیرونی آن به نسبت روشن‌تر است
L=3: به معنی خسوفی است به رنگ قرمز آجری که حاشیه سایه در این حالت بسیار روشن و به رنگ زرد است
L=4: به معنی خسوفی به رنگ سرخ مسی و یا نارنجی که حاشیه سایه در این حالت بسیار روشن بوده و ته رنگ آبی دارد.

طبق پیش‌بینی‌ها به‌نظر می‌آمد که رنگ خسوف فوق به قرمز نسبتاً تیره بگراید. طبق گزارشات رنگ حاشیه‌ی سایه زمین در هنگام شروع گرفت جزئی خسوف 06 شهریور مانند خسوف 12 اسفند سال گذشته به رنگ ارغوانی متمایل شد. ولی در آن خسوف به دلیل قرارگیری ماه در اوج مداری، رنگ آن در اوج آن به قرمز مسی (روشن‌ترین رنگ در مقیاس دانژون) گرایید. ولی در زمان آن خسوف، ماه در اوج مداری به سر می‌برد و از نیمه‌ی شمالی سایه‌ی زمین عبور می‌کرد و لذا بازتابش جو زمین از نیمکره‌ی شمالی بیشتر به ماه می‌رسید. از طرفی اواخر زمستان نیمکره‌ی شمالی زمین بود و لذا هوا نیز به‌ظاهر تمیز می‌آمد. در زمان آن خسوف عبور طیف رنگ آبی خود بیانگر  این بود که جو زمین بسار تمیز است. همین اتفاق بالعکس در خسوف فوق نیز روی داد و سایه‌ی زمین در ابتدای ورود ماه به سایه‌ی زمین به رنگ ارغوانی در آمد.

حاشیه‌ی ارغوانی در خسوف 06 شهریور 1386

ولی این‌بار ماه در حضیض قرار داشت و به مرکز سایه‌ی زمین نیز نزدیکتر بود و علی‌رغم آن‌که در سرعت مداری بیشتری داشت ولی 17 دقیقه بیشتر از خسوف 12 اسفند ماه درون سایه‌ی زمین می‌ماند. پس بایستی منتظر خسوفی تیره‌تر می‌بودیم. این ماجرا روی داد و ساکنین قاره‌های آمریکا، استرالیا و شرق آسیا شاهد خسوفی این بار به رنگ نسبتاً روشن قرمز آجری که تمایلی به قرمز جگری نیز داشت، بودند.

در تصویر بالا که با پردازش رایانه‌ای در کنار هم قرار داده شده، ملاحظه می‌کنید که ماه در ابتدای ورود به سایه‌ی زمین به رنگ قرمز مسی در می‌آید ولی با مرور زمان خسوف به رنگ قرمز آجری متمایل می‌شود.

ماه بار دیگر با سایه‌ی زمین وداع نمود تا در صبحگاه 02 اسفند 1386 تا در آن صبح سرد شاهد نیمی از دیدار ماه با سایه‌ی زمین باشیم.

با تشکر

علی ابراهیمی سراجی

عضو گروه تحقیقاتی حلقه‌ی الماس