چاندرا و مرگ یک ستاره

چاندرا با دقت به ستاره ای در حال مرگ نگریست

تصاویر جدید تلسکوپ فضایی چاندرا، باقی مانده‌ها‌ی یک انفجار ابرنواختری را ثبت کرده‌اند که خصوصیات عجیب و غیر معمولی دارد. پخش ناهمگن مواد و محل غیر عادی تپ‌اختر مرکزی از این دسته‌اند.

 

 

شما در این تصویر شاهد جرمی زیبا با نام علمی بلندی هستید که هنوز برای منجمان رازهای فراوانی را در دل دارد، این جرم که یک باقی مانده ابرنواختری است، G۲۹۲.۰+۱.۸، نام دارد و با استفاده از تلسکوپ پرتو ایکس چاندرا و تلسکوپ‌های زمینی ثبت شده است. قبلا در کتاب‌ها با ای‌گونه مثال‌ها زیاد برخورد کرده‌ایم، که چگونه یک ستاره پرجرم بعد از انفجار، باقی مانده‌ای ابرنواختری بر جا می‌گذارد. اما در حقیقت دانسته‌های جدید در این موضوع شگفت انگیزتر است.

هر کدام از رنگ‌‌های تصویر نشان دهنده‌ی یک عنصر خاص است. از نکات عجیب دیگر در این تصویر، پخش ناهمگن عناصر پس از انفجار است.

تقریبا در وسط G۲۹۲.۰+۱.۸، تپنده ای (پالسار) وجود دارد که بر این سحابی می‌دمد، این موضوع با برسسی پرتوهای ایکس و به سبب برون ریزش این جرم آشکار شد. در حقیقت این جرم در حبابی مغناطیسی و حاوی ذرات پرانرژی که به واسطه چرخش سریع خود به وجود آورده، محاصره شده است. این تپنده باقی مانده همان ستاره ایست که دچار انفجار ابرنواختری شده بود.

شگفتی دیگر آن است که این تپنده اندکی در سمت پایین و چپ مرکز سحابی قرار دارد، و این بدان معناست که انفجار ابرنواختری به صورت مایل و نامتعادل انجام شده و این موضوع سبب شده تا تپنده‌ی باقی مانده در نقطه ای دیگر به جز مرکز قرار بگیرد. این امر می‌تواند توضیح خوبی بر جهت چرخش و موقعیت کنونی تپنده باشد.

جنبه شگفتی آور دیگر، رشته ی درخشانی از پرتو X است که از میان استوا و مرکز این سحابی عبور کرده است.تصور می‌شود که ستاره، این حلقه از ماده را پیش از انفجارش به بیرون پرتاب کرده باشد. جهت یابی در این کمربند نیز نشان می‌دهد ستاره منفجر شده در قبل و بعد از انفجار دارای محور چرخش یکسان بوده است، و انفجار نامتقارن فقط صرف تغییر مکان تپنده شده است.

تپ اختر مرکزی این سحابی و محل عجیب آن

اخترشناسان متوجه شدند این باقی مانده، باریکه‌هایی از پرتو پرانرژی ایکس را از خود خارج می‌کند. اندیشه‌ها بر این است که این تابش‌ها منشا پرتوهای پرانرژی کیهانی هستند، نمونه‌های آن در بسیاری دیگر از باقی مانده‌های ابرنواختری مشاهده شده است. این احتمال وجود دارد که این باقی مانده اکنون بسیار کهن سال باشد و موضوعات فوق زمانی روی داده‌اند که باقی مانده ابرنواختری بسیار جوان بوده است.

منابع:
http://www.universetoday.com/
http://chandra.harvard.edu/