درخشانترین انفجار ابرنواختری

علت درخشانترین انفجار ابرنواختری کشف شد

اخترشناسان در پی کشف ابرنواختر ۲۰۰۶gz به یافته‌های مهمی در خصوص علت درخشش زیاد آن و رازهای جدیدی از کوتوله‌های سفید دست یافتند.

 

 

طرحی هنرمندانه از به دور هم چرخیدن دو ستاره کوتوله و سرانجام، برخورد آن ها با هم. دانشمندان معتقدند برخورد این چنینی، باعث بوجود آمدن ابرنواختر ۲۰۰۶gz شده است. (عکس از ناسا)

اخترشناسان مرکز هاروارد اسمیت سونیان ( (Harvard-Smithsonian (CfA ) دریافتند که ابرنواختر کشف شده در سال گذشته از برخورد دو کوتوله سفید بوجود آمده است. این دو کوتوله سفید که به صورت ستاره‌های دوتایی به دور هم در گردش بودند بتدریج و بصورت مارپیچی به طرف مرکز حرکت کرده تا اینکه با هم ادغام شده و یک برخورد انفجاری مهیب را بوجود آورده‌اند. مشاهدات مرکز CfA شواهدی محکم به دست می‌دهد مبنی بر اینکه آن‌چه تا به حال در مورد خلق یک ابرنواختر می‌دانستیم صرفاً مکانیزمی تئورى بوده است.

«مالکوم هیکن» (Malcolm Hicken) دانش‌آموخته‌ی مرکز هاروارد می‌گوید:" این کشف نشان می‌دهد که طبیعت با‌شکوه‌تر از آن چیزی است که گمان می‌کردیم و بیش از یک راه برای انفجار یک کوتوله سفید وجود دارد".

اخترشناسان، ابرنواختر مشاهده شده را بر اساس اینکه آیا طیف آن هیدروژن نوع II را نشان می‌دهد یا هیدروژن نوع I، مورد بررسی قرار دادند. در هیدورژن نوع II، ستاره‌ای پرجرم و کم عمر دستخوش فروریزش هسته شده و منفجر می‌شود. در تصویری متعارف برای ابرنواخترهای نوع Ia، بیشتر انفجارهای ابرنواختری فاقد هیدروژن، اینگونه اتفاق می‌افتد که یک کوتوله سفید گازهای اطراف ستاره‌ی‌ همدم خود را جمع‌آوری کرده تا اینکه دستخوش یک همجوشی هسته‌ای هولناک شده و با انفجاری متلاشی می‌شود.

ابرنواختر ۲۰۰۶gz که به تازگی کشف شده، به خاطر کمبود هیدروژن و برخی خصوصیات دیگر در گروه ابرنواخترهای نوع Ia دسته بندی شده است. با این حال تحلیل محاسباتی که در دانشگاه ایالت اهایو بر روی اطلاعات ترکیبی مرکز CfA صورت گرفته، نشان می‌دهد که این، ابرنواختری نامتعارف بوده و به مطالعه دقیق‌تری نیاز دارد.

مهم‌ترین نکته در خصوص ابرنواختر ۲۰۰۶gz، اثر طیفی مستدلی از وجود کربن نسوخته است. وقتی دو کوتوله‌ سفید درهم ادغام می‌شوند، انتظار می‌رود در چگال‌ترین نواحی خارجی خود مقادیری کربن داشته باشند بطوریکه انفجار قدرتمند مرکزی این لایه‌های خارجی سرشار از کربن را به بیرون پرتاب می‌کند.

همچنین ابرنواختر ۲۰۰۶gz، لایه‌هایی متراکم از سیلیکون را نیز نشان می‌دهد. در این فرآیند سیلیکون در طی انفجار تولید و پس از آن به‌خاطر موج ضربه‌ای انفجار که از طریق لایه‌های کربن و اکسیژن پیرامون منعکس گردیده متراکم شده است. مدل‌های کامپیوتری صورت گرفته برای کوتوله‌های سفید ادغام شده، اثرات طیفی مارپیچ گونه‌ای از کربن و سیلیکون را پیش‌بینی می‌کند.

علاوه بر این، ابرنواختر ۲۰۰۶gz، درخشان‌تر از حد انتظار بوده است و این را می‌رساند که ستاره های سازنده ی آن، جرمی بیش از ۱.۴ برابر جرم خورشید که به حد چاندراسکار معروف است داشته‌اند. تاکنون تنها یک نمونه انفجار ابرنواختری فراتر از حد چاندراسکار مشاهده شده است و آن ابرنواختر ۲۰۰۳fg است. درحالیکه مشاهدات صورت گرفته بر روی ابرنواختر ۲۰۰۳fg گویاتر و مهیج‌تر بوده است، اما اطلاعات حاصله از ابرنواختر ۲۰۰۶gz به مراتب متقاعد کننده‌تر و مستدل‌تر هستند.

منبع: مرکز اخترفیزیک هاروارد