تلسکوپ سوبیفت

تلسکوﭖ فضایی سوییفت و مشکل فنی آن

تلسکوﭖ فضایی سوییفت ناسا که به علت مشکلی فنی، رصدهایش را متوقف کرده بود، اکنون تعمیر شده‌است اما هنوز قادر به شروع رصدهایش نیست.

ماهواره سوییفت در نوامبر سال ۲۰۰۴ ﭘرتاب شده و برای مطالعه انفجارهای گاما طراحی شده است. انفجارهای گاما به علت مرگ ستاره‌های ﭘرجرم یا برخورد باقیمانده جرم ستاره‌های مرده‌ی چگال به وجود می‌آیند.

سوییفت تا قبل از آخرین ارتباطش به خوبی کار می‌کرد اما آخرین بار تاخیری در ارتباط داشت که همگان را نگران کرد. سوییفت خیلی سریع ابزارهایش را به سوی انفجارهای کوچک ناﭘایدار می‌چرخاند و آن را ثبت می‌کرد. این قابلیت سوییفت، علت موفقیتش بود. ولی در ۱۰ آگوست ابزار جهت یابی و هدف گیری آن به سوی انفجارات خراب شد. گویی سوییفت فلج شده‌ بود و دیگر نمی‌توانست جهت‌یابی کند. این مشکل تا آنجا ﭘیش رفت که به اشتباه ستاره‌ی دوتایی X-۱ عقرب را به عنوان انفجار گامایی ثبت کرد!

برای جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات در آینده٬ ماهواره در حالت ﭘایدار و ایمن قرار داده شده‌، به طوری که صفحات خورشیدی آن به سوی خورشید قرار ندارند. در این حالت تمام دستگاه‌ها از جمله تلسکوﭖ اشعه گاما، تلسکوﭖاشعه ‌X و تلسکوﭖفرابنفش و اﭘتیکی آن خاموش است و هیچ رصدی انجام نمی‌شود.

در حال حاضر جهت یاب و نشانه‌رو این ماهواره تعمیر شده اما هنوز رصد آن شروع نشده است. علت آن خاموش بودن تمام دستگاه‌ها در این مدت است، زیرا برای راه‌اندازی دوباره آن‌ها به زمان نیاز است. علاوه بر آن دستگاه‌ها دوباره باید تنظیم شوند.

«جان نوسک» (John Nousek) ‌سرﭘرست ماموریت‌های سوییفت می‌گوید:" ﭘس از ﭘرتاب ماهواره، راه‌اندازی دستگاه‌ها حدود یک ماه زمان برد. اکنون نیز چنین فرآیندی باید انجام گیرد تا ماهواره به رصدهایش ادامه دهد. با اتمام این فرآیند من هیچ مانعی برای شروع دوباره رصد آسمان نمی‌بینم.»

سوییفت در حال حاضر دو سال بیش از زمان ﭘیش بینی شده کار کرده‌است و تا کنون بیش از ۲۵۰ انفجار گاما را ثبت کرده‌است.

منبع: نیو ساینتیست

مریخ نوردها دوباره حرکت می کنند

حرکت دوباره‌ی مریخ نوردها

مریخ نوردهای جان سخت، پس از پشت سر گذاشتن طوفان غبار مریخی و توقف فعالیت‌های خود، حرکت خود را آغاز کرده‌اند.

 

 

پس از گذشت شش هفته از طوفان بزرگ در لایه‌های بالای اتمسفر مریخ که مانع از رسیدن نور خورشید به صفحات خورشیدی دو مریخ نورد شده بود و به موجب آن دو مریخ‌نورد «روح» و «فرصت» نتوانسته بودند به فعالیت‌های خود بر روی این سیاره سرخ ادامه دهند٬ هم اکنون مریخ نوردها حرکت خود را آغاز کرده اند.

اگر این طوفان فروکش نمی‌کرد این مریخ نوردها فقط برای مدت کمی برای گرم نگه داشتن سیستم‌های خود انرژی ذخیره داشتند و پس از این مدت هر دو مریخ‌نورد دچار یک سرنوشت بسیار تلخ می‌شدند. پس از شش هفته دشوار برای هر دو مریخ‌نورد‌ها، طی اطلاعات مخابره شده از مریخ‌نورد فرصت، مهندسین ناسا اعلام کردند که طوفان بزرگ مریخ فرو نشسته و آلودگی غباری اتمسفر مریخ از بین رفته است و هم اکنون دو مریخ نورد روح و فرصت مشغول انجام فعالیت‌ها و اکتشافات خود بر روی این سیاره هستند.

مریخ نورد فرصت در حدود ۱۳ متر به لبه‌ی دهانه‌ی ویکتوریا نزدیک‌تر شده است. هم اکنون موقعیت این مریخ نورد به گونه ای است که انرژی مناسبی به صفحات خورشیدی آن می‌رسد. بعلاوه وزش باد مساعد با پاک کردن غبارهای موجود بر روی سطح صفحات خورشیدی مریخ نورد، بازده صفحات خورشیدی مریخ نوردها را ۱۰ درصد افزایش داده است. انرژی دریافتی روزانه‌ی صفحات خورشیدی فرصت به ۳۰۰ وات-ساعت رسیده که دو برابر بیش از انرژی دریافتی آن در زمان طوفان است.

طی ماموریت سه ساله این مریخ‌نوردها بر روی سطح لنز دوربین میکروسکوپی مریخ‌نورد روح٬ گرد و غبار انباشته شده است، به طوری که کیفیت عکس‌هایی که به وسیله این ابزار گرفته می‌شود کاهش یافته است. با این وجود عکس‌هایی که این دوربین می گیرد به وسیلهی رایانه‌ تصحیح می‌شود و این تصحیح می‌توانند جبران کنندهی بیشتر اثر عوامل آلودگی باشد. تیم اجرایی این ماموریت به دنبال راه حلی است که بتواند این گرد و غبارها را از سطح لنز دوربین ‌ میکروسکوپی مریخ نورد پاک کنند.

منابع:

www.spaceflightnow.com

www.skytonight.com

روسیه و گردشگری که نامش فاش شد

نام گردشگر فضایی روسیه فاش شد

سیاستمدار سرشناس و یکی از مالکان زنجیره بزرگ مواد غذایی روسیه که ماه گذشته پرچمی را در بستر دریای قطب شمال به زمین نشاند، به عنوان نخستین گردشگر فضایی روسیه برای پرواز به فضا آماده می‌شود.

به گزارش سرویس «علمی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ولادیمیر گروزدف که در حال حاضر 40 سال دارد، در ماه ژوئن برای این منظور تحت آزمایشات پزشکی قرار گرفت و رسما برای پرواز با فضاپیمای SOYUZ-TMA در ماه ستپامبر 2008 تایید شده است.

وی یکی از سه خدمه زیردریایی‌ای بود که در روز دوم آگوست امسال یک پرچم روسی تیتانیومی ضد زنگ را در قطب شمال در عمق چهار هزار و 300 متری زیر آب در بستر دریا وارد کرد.

این در حالی است که چند روز پیش رییس آژانس فضایی روسیه که اعلام کرده بود گردشگر فضایی بعدی، روسی است از ذکر نام وی خودداری کرده بود.

گروزدف مالک بخشی از زنجیره مواد غذایی بسیار بزرگ روسی(سونت کانتیننت) و معاون حزب متحد روسیه در دوما است.

هند .۵ماهواره

هند طی یک سال پنج ماهواره پرتاب خواهد کرد

هند به قصد رقابت در تجارت ‌٥/٢ میلیارد دلاری پرتاب ماهواره سنگین در نظر دارد طی یک سال پنج ماهواره به فضا پرتاب کند.

به گزارش سرویس فن‌آوری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رییس سازمان تحقیقات فضایی هند در این زمینه خاطر نشان کرد: ما می‌خواهیم ‌٥ تا ‌١٠ درصد بازار را طی پنج سال آینده به دست بگیریم.

وی گفت: دو وسیله نقلیه پرتاب ماهواره قطبی (PSLVs) در سال جاری و یک وسیله نقلیه پرتاب ماهواره «ژئوسینکرونوس» (GSLV) ‌در سال آینده پرتاب خواهد شد.

رییس این سازمان افزود که برای دستیابی به این هدف از خریداران خارجی اطلاعات دریافت می‌کنند.

ماهواره‌های هندی چندین سال برای اموری چون پیش بینی وضعیت آب و هوایی به ویژه برای مشاوران این کشور کاربرد داشته، اما این کشور اخیرا مسیر فعالیت خود در این زمینه را به سمت اکتشافات فن‌آوری فضایی تجاری تغییر داده است.

استیفان هاوکنینگ

با انتشار کتاب برای کودکان،

هاوکینگ می‌خواهد علم را مثل داستان‌های علمی جذاب کند

"استفن هاوکینگ" - دانشمند سرشناس انگلیسی - روز گذشته با اعلام زمان انتشار کتاب جدیدش که برای کودکان است، گفت، می‌خواهد علوم واقعی را تا حد آثار داستانی علمی - تخیلی جذاب کند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، کتاب جدید هاوکینگ با عنوان «راه سری جورج به جهان» که اولین کتاب از سه‌گانه‌ای است که او منتشر خواهد کرد، به توصیف عملکرد نظام کهکشانی، سیارک‌ها، سیاه‌چال‌ها و دیگر اجرام آسمانی برای کودکان پرداخته است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، استفن هاوکینگ - استاد فیزیک نجومی دانشگاه کمبریج - در این‌باره به خبرنگاران گفت: «توصیف مطالب برای کودکان به این علت که ذهن بازتری دارند و تمایل بیش‌تری برای یادگیری، آسان‌تر است.»

هاوکینگ 65ساله درباره‌ی کتابش گفت: «هدف ما این بود که علوم واقعی را به اندازه‌ی آثار داستانی علمی - تخیلی جذاب کنیم. من از کتاب‌های دیگری که تقریبا مشابه کتاب من هستند، اطلاعی ندارم؛ اما ما باید بی‌نظیر باشیم.»

کتاب یادشده با کمک دختر هاوکینگ - لوسی - که ایده‌ی نوشتن کتاب به ذهن او خطور کرده و همچنین "کریستوف گالفارد" - اولین فرانسوی که پایان‌نامه‌ی دکتری‌ خود را بر اساس مشاهدات هاوکینگ ارائه کرد -، نوشته شده است.

تنها عنصر داستانی این کتاب، "کاسموس" است؛ یک ابررایانه که با نشان دادن راه، به جورج و دوستانش امکان مسافرت به فضا را می‌دهد.

نسخه‌ی فرانسوی این کتاب که برای کودکان نوشته شده است، روز پنج‌شنبه منتشر می‌شود و هفته‌ی آینده نیز فروش نسخه‌ی انگلیسی آن در 29 کشور جهان آغاز خواهد شد.

همچنین دومین کتاب از سه‌گانه‌ی هاوکینگ سال آینده به‌چاپ خواهد رسید.

جیمز وب

تلسکوپ جیمز وب در مرحله آزمایشهای مرکز کنترل آینه ها

دانشمندان با موفقیت «مغز» کنترل آینه های تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST: James Webb Space Telescope) را آزمایش کردند. این تلسکوپ قرار است رقیب تلسکوپ فضایی هابل باشد.

نرم افزار حسگر و کنترل (WFSC: Wave Front Sensing and Control) امکان تنظیم 18 آینه شش ضلعی تلسکوپ جیمز وب را فراهم می کند.

بیل هایدن (Bill Hayden) مهندس سیستم در مرکز پروازهای فضایی گدارد ناسا در گرین بلت (Greenbelt) می گوید: «بسیار مهم است که 18 آینه در جای خود به گونه ای تنظیم شوند که بتوانند مانند یک سطح­ هموار و صاف عمل کنند. این کار به دانشمندان امکان می دهد تا بر روی چیزهای بسیار تاری که اکنون قابل مشاهده نیستند تمرکز نمایند.»

زمان پرتاب تلسکوپ جیمز وب سال 2013 تعیین شده است.

رقیب هابل

تلسکوپ فضایی جیمز وب با داشتن آینه ای ترکیبی به مساحت 269 فوت مربع (25 متر مربع) توانایی گردآوری نور به اندازه حدود 6 برابر تلسکوپ هابل را دارد که آینه غول پیکر آن 46 فوت مربع (4.3 متر مربع) مساحت دارد. دانشمندان انتظار دارند این حساسیت بالا به آنها امکان دهد تا اولین ستاره ها و کهکشانهای کیهان و نیز سیستمهای سیاره ای جوان را ببینند.

تلسکوپ به صورت جمع شده پرتاب می شود. پس از آن آینه های سبک بریلیومی خود را در مداری به فاصله یک میلیون مایل (1.6 میلیون کیلومتر) باز می کند. با این حال به دلیل تنظیم نبودن تلسکوپ، تصاویری مبهم مانند تصاویری که هابل هنگام استقرار در فضا تهیه نمود، تولید خواهد کرد.

دیوید تیلور (David L. Taylor) رئیس و مجری ارشد شرکت بال (Ball Aerospace & Technologies) عنوان کرد: «نرم افزار WFSC که از این مشکل جلوگیری می کند بر پایه همان برنامه ای است که برای رفع اشکال تلسکوپ هابل از آن استفاده شده است.»

جان ماتر (John Mather) دانشمند ارشد پروژه تلسکوپ جیمز وب می گوید: «این دستاورد بر مبنای الگوریتمهای نرم افزاری است که برای رفع اشکال تلسکوپ فضایی هابل و تنظیم تلسکوپ کک (Keck) استفاده شده است.»

 

مینی وب

دانشمندان برای آزمایش تلسکوپ جیمز وب مدلی به اندازه یک ششم اندازه اصلی در آزمایشگاه ساخته اند. در آینده تلسکوپ 6.2 تنی (3700 پوندی) یک تصویر اولیه از فضا تهیه می کند، نرم افزار را برای تنظیم 18 منبع نوری (آینه ها) اجرا نموده و سپس آنها را با استفاده از موتورهای کوچک تنظیم می نماید.

هایدن در فصلنامه منتشر شده توسط دانشمندان تلسکوپ وب عنوان نموده است که آزمایشها کاملاً تام و کامل نیستند، اما باید بدون هیچ گیر و گرفتاری پیش رفت.

هایدن می گوید:«آزمایشها در نیمه اکتبر (نیمه مهر ماه) شروع و در اوایل دسامبر (آذر ماه) پایان خواهند یافت. نتایج اخیر بیانگر آن است که آزمایشهای نهایی بسیار موفق خواهند بود.»

دانشمندان تلسکوپ وب، کار تنظیم آینه ها را در 26 آگوست (4 شهریور) در انجمن مهندسان ابزارهای اپتیکی عکاسی (Society for Photo-Optical Instrumentation Engineers) در سن دیگو کالیفرنیا معرفی و ارائه نمودند.

سیاستمدار نو رسیده

سیاستمدار نورسیده روسی برای گردش در فضا آماده

می‌شود

رییس آژانس فضایی فدرال روسیه اعلام کرد که یک شخصیت برجسته اقتصادی که به سیاست روی آورده است، برای پرواز به فضا به عنوان یک گردشگر فضایی در سال 2009 تحت تعلیم است.

به گزارش سرویس «فن‌آوری» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، آناتولی پرمینف همچنین بر ضرورت قطع وابستگی کشورش به پایگاه بایکونور کاسمودرام در قزاقستان برای اکتشافات فضایی سرنشین دار تاکید کرد.

وی در یک کنفرانس مطبوعاتی خطاب به خبرنگاران گفت: اگر ما یک فضاپیمای جدید با سرنشین بسازیم که برای برنامه‌مان تا سال 2015 آماده استفاده شود، نیازمند یک راکت جدید خواهیم بود و در این صورت نیز به یک سکوی پرتاب جدید احتیاج خواهیم داشت.

رییس آژانس فضایی فدرال روسیه یادآور شد: ما هنوز تصمیم نگرفته‌ایم که محل احداث این سکو در بایکونور یا روسیه باشد.

وی همچنین اظهار داشت: نخستین گردشگر فضایی روسی حتی پیش از آغاز عملیات فضاپیمایی سرنشین‌دار به فضا خواهد رفت.

رییس آژانس فضایی فدرال روسیه گفت: فرد کاندیدا شده هم اکنون برای تعیین صلاحیت و توانایی بدنی تحت آزمایش‌های پزشکی قرار دارد.

وی نام فرد کاندیدا شده را فاش نکرد.

حسابی مرد بزرگ ایران

«شاگرد انشتین»، «مردعلمی سال»و«صاحب نظریه بودن» حسابی را«حسابی» نکرد

 
مروری بر زندگی دکتر حسابی، فیزیک‌پیشه‌ای که آینده درخشان علمی‌اش را فدای اعتلای

 ایران کرد

فردا مصادف است با پانزدهمین سالگرد درگذشت زنده‌یاد استاد سید محمود حسابی، پدر دانش فیزیک نوین در ایران و پایه‌گذار نخستین دانشگاه کشور که عمر پربار خود را خالصانه وقف ترویج دانش و اعتلای علمی کشور کرد.

به گزارش خبرنگار «علمی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، زنده‌یاد دکتر حسابی بی شک یکی از موثرترین خدمتگزاران علم و فرهنگ ایران در عصر حاضر و از پیشگامان رواج دانش جدید و ایجاد نهادهای علمی نوین در کشور به شمار می‌رود که خالصانه کمر به آبادانی ایران بست و در شرایطی که می‌توانست به بالاترین سطوح علمی جهان در رشته فیزیک نایل شود، با شوق خدمت به کشور موقعیت‌ مناسب علمی خود در بزرگترین دانشگاه‌های جهان رها کرد و به ایران بازگشت و با پایه‌گذاری و مشارکت در ایجاد بزرگترین نهادهای علمی، آموزشی و اجرایی کشور نقشی بی‌بدیل و تاریخی در مسیر توسعه علمی ایران ایفا کرد.

مرحوم دکتر حسابی که در اوایل اسفندماه 1281 هجری شمسی در خانواده‌ای «تفرشی» به دنیا آمد، به دلیل شرایط خاص خانوادگی این امکان یافت که به رغم مشکلات و تنگناهای مالی خانواده تحصیلات خود را در مدارس و دانشگاه‌های امروزی لبنان و فرانسه پشت سر بگذارد و در نخستین سال‌های جوانی به دریافت مدارج مختلف علمی از جمله دانشنامه دکتری فیزیک با درجه عالی از دانشگاه «سوربن» فرانسه نایل شود.

حسابی چند سال بعد برای تکمیل نظریه‌ای که در زمینه فیزیک ذرات داشت به آمریکا رفت و مدتی در دانشگاه‌های پرینستون و شیکاگو به فعالیت‌های پژوهشی در این زمینه پرداخت.

دکتر حسابی علی رغم علاقه شدیدی که به فیزیک و فعالیت‌های تحقیقاتی داشت و با وجود موقعیت مناسبی که برای کار و تحقیق در بهترین و مجهزترین دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های روز دنیا داشت، به ایران بازگشت آن هم در شرایطی که در محیط استبدادزده و عقب‌مانده آن روز هیچ جایگاه درخوری برای اشتغال یک دانش‌آموخته عالی فیزیک وجود نداشت.

حسابی با این حال این بخت را پیدا کرد که با همراهی جمعی از رجال فرهیخته آن روزگار، زمامداران بی‌سواد اما شیفته مظاهر تمدن غرب را به ایجاد دانشگاه در کشور متقاعد کند و به این ترتیب در سال 1313 دانشگاه تهران به عنوان نخستین مرکز آموزش عالی امروزی در کشور آغاز به کار کرد.

دکتر حسابی حدود نیم قرن یعنی تا آخرین سال‌های حیات خود ارتباط علمی خود را با دانشگاه تهران به عنوان استاد حفظ کرد که ثمره آن تربیت چندین نسل از اساتید و دانش‌آموختگان علوم و مهندسی در کشور است.

وی در کنار تدریس و فعالیت‌های آموزشی نقشی استثنایی در پایه‌گذاری بسیاری از فعالیت‌ها و مراکز علمی و اجرایی کشور ایفا کرد.

از جمله دستاوردها و خدمات علمی و فرهنگی استاد مواردی همچون انجام اولین نقشه‌برداری علمی، فنی و مهندسی کشور (تهیه نقشه نوین راه ساحلی سراسری میان بنادر خلیج فارس - بندر لنگه به بوشهر) (سال 1306)، تأسیس مدرسه مهندسی وزارت راه و تدریس در آن (سال 1307)، تأسیس دارالمعلمین عالی و تدریس در آن ( 1307)، ساخت نخستین رادیو در کشور (1307)، تاسیس دانشسرای عالی و تدریس در آن ( 1308)، ایجاد نخستین ایستگاه هواشناسی در ایران (1310)، نصب و راه‌اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران (1310)، تعیین ساعت ایران (1311)، تأسیس اولین بیمارستان خصوصی در ایران به نام « بیمارستان گوهرشاد» (به یاد مادر گرامیشان) (1312)، مأموریت وزارت راه برای ساخت راه تهران به شمشک جهت معادن ذغال سنگ (1312)، پیشنهاد و تدوین قانون تأسیس دانشگاه تهران و تأسیس دانشکده فنی (1313) و ریاست آن دانشکده تا سال 1315 و تدریس در آن، تأسیس دانشکده علوم و ریاست آن دانشکده از 1321 تا 1327 و از 1330 تا 1336 و تدریس در گروه فیزیک آن دانشکده تا واپسین روزهای عمر، ‌تأسیس مرکز عدسی‌سازی - دیدگانی - اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران، مأموریت خلع ید از شرکت نفت انگلیس در دولت زنده‌یاد دکتر مصدق، ریاست اولین هیأت مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران، تصدی وزارت فرهنگ در کابینه مرحوم دکتر مصدق، ‌پایه‌گذاری مدارس عشایری و تأسیس نخستین مدرسه‌ عشایری ایران (1330)، مخالفت با طرح قرارداد ننگین کنسرسیوم و کاپیتولاسیون در مجلس، مخالفت با عضویت دولت ایران در قرارداد سنتو (باکت بغداد) در مجلس، پایه‌گذاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (1330) ، پایه‌گذاری مرکز تحقیقات و رآکتور اتمی دانشگاه تهران، تأسیس سازمان انرژی اتمی و عضو هیأت دایمی کمیته‌ی بین‌المللی هسته‌یی ( 1330 - 1349) ، تدوین قانون استاندارد و تأسیس مؤسسه استاندارد ایران ( 1333)، ‌تأسیس نخستین رصدخانه نوین در ایران، تأسیس اولین مرکز مدرن تعقیب ماهواره‌ها در شیراز ( 1335)، پایه‌گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان (1338) ، تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی فضای ایران و عضویت دایمی کمیته بین‌المللی فضا (1360)، تأسیس انجمن موسیقی ایران، تاسیس و عضویت پیوسته فرهنگستان زبان ایران از ( 1349) تا واپسین روزهای فعالیت آن مرحوم ذکر شده است.

دکتر حسابی بی‌شک یکی از بزرگترین چهره‌های علمی معاصر کشور است که توانست در مقطعی تاریخی از توسعه کشور به مدد همت والا، نوجویی و عشق سرشار خود به پیشرفت و آبادانی میهن، نقشی بی‌بدیل در عرصه دانش و فرهنگ کشور ایفا کند که البته سعادت گام بر داشتن در این راه مقدس را با چشم‌پوشی از بسیاری امتیازات و فرصت‌های درخشان پیشرفت علمی و مادی بدست آورد.

دکتر حسابی سرانجام پس از نود سال عمر پر بار و خدمت بی وقفه در راه توسعه و اعتلای ایران در شهریورماه 1371، به دنبال عارضه قلبی بدرود حیات گفت؛ در حالی که همانند بسیاری از چهره‌های علمی و فرهنگی و خدمتگزاران صادق اعتلای ایران حتی در واپسین سال‌های حیات خود گمنام و ناشناخته ماند و جز اقلیتی از اهالی علم و فرهنگ کمتر کسی با جایگاه علمی و خدمات ماندگار وی آشنایی داشت.

شاید مهمترین تقدیری که در زمان حیات مرحوم حسابی از پیشگام دانش نوین کشورمان شد، تجلیل جمعی از شاگردان و دوستداران قدرشناسش از وی طی کنفرانس شصت سال فیزیک ایران در سال 1366 بود که بخشی از مراسم را به تجلیل از او به عنوان «پدر فیزیک ایران» اختصاص دادند.

با این حال اندک زمانی پس از درگذشت دکتر حسابی به یکباره نام او را در رسانه‌ها مطرح شده و دیری نگذشت که این استاد پیشکسوت که در طول عمرش کمتر نامی از او مطرح می‌شد و کمتر مسئولی سراغی از او می‌گرفت، به سرعت به شهرتی بی‌سابقه دست یافت به طوری که خیابان‌ها و مدرسه‌ها و اماکن مختلفی در سراسر کشور به اسم وی نامگذاری شد و نام او زینت بخش کتاب‌های درسی شد.

به گزارش ایسنا، شکی نیست که متاسفانه در کشور ما مرگ ــ ترجیحا از نوع غریبانه و ناگهانی - معمولا اولین شرط برای بازشناسی و قدردانی از شخصیت‌های بزرگ علمی و فرهنگی است ولی در مورد مرحوم دکتر حسابی به نظر می‌رسد، دلایل دیگری هم در شهرت بالا و یک‌باره وی مؤثر بوده است.

از جمله آنها طرح اعطای عنوان مرد علمی سال 1990 در رشته فیزیک از سوی مؤسسه‌ای موسوم به «مرکز بین‌المللی بیوگرافی» کمبریج به مرحوم دکتر محمود حسابی است.

عنوانی که اگر چه به زعم جامعه علمی و فیزیک پیشگان کشور با توجه به عدم اعتبار علمی آن مؤسسه هیچ چیزی بر افتخارات ماندگار و جایگاه علمی درخشان مرحوم دکتر حسابی نمی افزاید، ولی در تبلیغات و مطالبی که از سوی برخی مطرح می‌شود، از آن به عنوان یکی از بزرگترین افتخارات و عناوین علمی این دانشمند فقید یاد می‌شود!

یکی دیگر از مهمترین افتخارات و عناوینی که درباره مرحوم حسابی مطرح شده و همچنان سرتیتر بسیاری از بیوگرافی‌ها و مقالات و خبرها در مورد ایشان است، عنوان «تنها شاگرد ایرانی انشتین» است.

البته با توجه به جایگاه برجسته انشتین به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان سده‌های اخیر و به ویژه با توجه به جایگاه و موقعیت منحصر به فرد این فیزیکدان بزرگ به عنوان سمبل علم و دانشمند در جامعه علم دوست ما - که یک روز شاهد ظهور ستاره دنباله‌دار وطنی او در برخی رسانه‌ها هستیم و روزی دیگر تصویر خردسالی تا کهن‌سالی او را در بیلبوردهای تبلیغاتی شهر می‌بینیم که تاکید می‌کند اگر کتاب‌های موسسه «...» را بخوانیم حتما در کنکور قبول می‌شویم - تلاش برای انتساب دکتر حسابی به عنوان یک فیزیکدان ایرانی به این دانشمند برجسته قرن که روزگاری هم زمان با حضور وی در دانشگاه پرینستون بوده است، چندان غریب نیست، با این حال مرحوم حسابی در معدود مصاحبه‌هایی که داشته ــ‌ از جمله مصاحبه تفصیلی با مجله «دانشمند» ــ در بیان خاطرات خود تنها به دیداری کوتاه با «آلبرت انشتین» اشاره می‌کند که طی آن نظریه خود را برای آن فیزیکدان بزرگ مطرح کرده و انشتین از او خواسته به تحقیقاتش در آن زمینه ادامه دهد.

چه بسا اگر دکتر حسابی می‌توانست به عشق سرشار خود به رفع عقب ماندگی ها و پیشرفت کشورش غلبه کرده و آسایش کار در آزمایشگاه‌ها و محیط‌های علمی پیشرفته غرب را به شوق خدمت در جامعه عقب نگه‌داشته شده ایران دهه‌های نخست سده 1300 رها نکرده و تحقیقات علمی موفق خود را در عرصه فیزیک پی می‌گرفت، روزی به فیزیکدانی نامدار در عرصه جهانی و صاحب نظریه تبدیل می‌شد؛ اما روح بلند و متعهد دکتر حسابی که با اغنای خودخواهانه حس علم دوستی و کسب عناوین و افتخارات فردی سیراب نمی‌شد، آینده دیگری را برای او رقم زد.

اندک تاملی در سوابق و خدمات درخشان این دانشمند متعهد که همگان بر نقش تاریخی و سازنده او در پیشرفت علمی ایران اذعان دارند، چنان تصویری باشکوه و ستودنی از مرحوم دکتر حسابی ترسیم می‌کند که عناوینی چون «مرد علمی سال»، «شاگرد ایرانی انشتین» و برخی تعبیرات مبالغه‌آمیز که درباره جایگاه علمی آن مرحوم در عرصه تحقیقات فیزیک مطرح می‌شود در برابر آن‌ها رنگ می‌بازد.

حسابی بدون این عناوین هم دوست‌داشتنی، ستودنی و بزرگ است و چه بسا دوست‌داشتنی‌تر، ستودنی‌تر و بزرگ‌تر.

و به قول حافظ که استاد عمیقا به او عشق می‌ورزید:

« ز عشق نـاتمام ما جمـال یـار مسـتغنی است                  به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را»

اگر چه مبالغه‌گویی‌ و بستن برخی پیرایه‌ها به شخصیت‌های بزرگ علمی آن هم در شرایطی که چیزی بر قدر و منزلت آنها نمی‌افزاید، امری قابل نکوهش است، اما در پایان این سوال باقی می‌ماند که به راستی اگر حسابی طی این سال‌ها به عناوینی چون «شاگرد انشتین»، «مرد علمی سال»، «فیزیکدان بزرگ قرن و صاحب نظریه‌ای شناخته شده در مجامع علمی جهان» متصف نمی‌شد، آیا امروز نیز همانند دوران حیاتش مهجور و گمنام نمی‌ماند؟

تامل در جایگاه اندیشه‌وران و دانشمندانی چون مرحوم استاد هشترودی و ده‌ها دانشمند و شخصیت علمی و فرهنگی مهجور دیگر چون او، ما را به جوابی نه چندان خوشایند می‌رساند که براساس آن باید در کنار تجلیل از جایگاه دانشمندانی چون حسابی بیش از پیش در ساماندهی بنیادین مفهوم علم و جایگاه دانشگران در جامعه‌ای که به رغم گذشت 70 سال از تاسیس دانشگاه هنوز مجال تشکیل اجتماع علمی را نیافته و مفهوم نوین علم را آن‌گونه که در دنیای پیشرفته مرسوم است، به رسمیت نشناخته تلاش کنیم.

ماه گرفت

گرفتگی ماه از سراسر جهان

 

عکسی از گرفت ماه در قطب جنوب/رابرت شوارتز

عکس از شویل مترز/استرالیا

عکس از برایان لیموسکی

عکس از موریس مادورو

عکس از شویل مترز/استرالیا

عکسی حاصل از ترکیب ۲ فریم جداگانه/جان چیس

عکس از یویچی تاکاساکا

گذر هواپیما و گرفت ماه

عکس از گرمی رپ

منبع اصلی

www.spaceweather.com

کارگاه آموزشی

کارگاه آموزشی ویژه رویت هلال ماه در دانشگاه تبریز برگزار شد

کارگاه آموزشی رویت هلال ماه از سوی تیم تخصصی اعزامی از دفتر مقام معظم رهبری برای طلاب، دانشجویان و محققان آذربایجان شرقی در دانشگاه تبریز برگزار شد.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، حجت الاسلام سید جلال شربیانی، دبیر این کارگاه هدف از برگزاری آن‌را آشنایی بیشتر طلاب، دانشجویان علمی و فقهی رویت هلال ماه جهت اعلام دقیق رویت هلال ماه مبارک رمضان و ماه شوال و بررسی تخصصی جریان نامساعد جوی برای رویت عنوان کرد.

وی گفت: در نظر داریم بعد از برگزاری این کارگاه آموزشی و آشنایی طلاب و دانشجویان با همکاری مرکز ستاره شناسی دانشگاه تبریز و حمایت نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی ستاد ویژه در این خصوص تشکیل دهیم.

به گفته وی در این کارگاه آموزشی بیش از 40 نفر طلاب، دانشجو و محقق شرکت داشتند.

گفتنی است، این کارگاه آموزشی یازدهم شهریورماه به مدت یک روز در تالار علامه جعفری دانشگاه تبریز برگزار شد.

راکت GSVL

راکت GSLV حامل ماهواره ارتباطاتی هند با تاخیر پرتاب شد

راکت GSLV حامل ماهواره ارتباطاتی INSAT-4CR از «سریهاریکوتا» در جنوب هند در ساعت 18:20 یکشنبه به وقت محلی پرتاب شد.

به گزارش سرویس «فن‌آوری» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پرتاب این راکت در ابتدا برای ساعت 21:4 عصر به وقت محلی برنامه‌ریزی شده بود اما به دلیل نقص فنی در پارامترهای مربوط به پرتاب این برنامه مدتی به تاخیر افتاد.

دانشمندان سازمان فضایی هند اعلام کردند که این بار دقت بسیاری به خرج دادند که این ماهواره نیز به سرنوشت ماهواره GSLV-FO2 که از مسیر خود منحرف شد، دچار نشود.

آسمان امروز

تربیع آخر

سه‌شنبه 13 شهریور

مریخ 5.8 درجه جنوب ماه

سه‌شنبه 13 شهریور